Lokendra Budhathoki

एकाइ १: संविधानको परिचय अति छोटो (अति सङ्क्षिप्त) उत्तर आउने प्रश्नहरू प्रश्न (क): संविधान भनेको के हो ? एक वाक्यमा कानुनी विचार व्यक्त गर्नुहोस्। उत्तर: संविधान भनेको राज्य सञ्चालन र नागरिकका अधिकार तथा कर्तव्य निर्धारण गर्ने सर्वोच्च कानुन हो। प्रश्न (ख): संविधानको आवश्यकता किन पर्दछ ? एक वाक्यमा विचार व्यक्त गर्नुहोस्। उत्तर: संविधानले राज्यको व्यवस्थापन र नागरिकको सुरक्षाका लागि कानुनी आधार तयार पार्छ। प्रश्न (ग): वर्तमान 'नेपालको संविधान' निर्माण गर्ने निकाय र घोषणा गर्ने व्यक्तिको नाम लेख्नुहोस्। उत्तर: (i) निर्माण गर्ने निकाय: संविधान सभा (ii) घोषणा गर्ने व्यक्ति: राष्ट्रपति प्रश्न (घ): नेपालमा संविधान दिवस प्रत्येक वर्ष कुन महिनाको कति गते मनाइन्छ ? उत्तर: २०७२ साल माघ ३ गते। प्रश्न (ङ): वर्तमान 'नेपालको संविधान' कहिले जारी भएको हो ? पूरा मिति उल्लेख गर्नुहोस्। उत्तर: २०७२ साल माघ ३ गते जारी भएको हो। प्रश्न (च): वर्तमान 'नेपालको संविधानमा कति भाग, कति धारा र कतिओटा अनुसूची रहेका छन् ? उत्तर: ११ भाग, ३२८ धारा र ९ अनुसूची रहेका छन्। प्रश्न (छ): वर्तमान 'ने...

एकाइ ४: सामाजिक समस्या र समाधान १. देखासिकी र फजुल खर्च अति छोटो (अति सङ्क्षिप्त) उत्तरहरू (क) कस्तो अनिवानीलाई देखासिकी भनिन्छ? → अरूलाई देखाउन अनावश्यक खर्च गर्ने अनिवानीलाई देखासिकी भनिन्छ। (ख) कस्ता बानीको देखासिकीले सामाजिक समस्या उत्पन्न गराउँछ? एक वाक्यमा जानका दिनुहोस्। → झूठो ठट्टा र फजुल खर्च गर्ने बानीले सामाजिक समस्या उत्पन्न गर्छ। (ग) एक वाक्यमा फजुल खर्चको अर्थ खुलाउनुहोस्। → आवश्यक नभएको कुरामा अनावश्यक पैसा खर्च गर्नु हो फजुल खर्च। (घ) तपाईंले फजुल खर्च नियन्त्रण गर्न कस्तो अभ्यास गर्दै आउनुभएको छ? एक वाक्यमा आफ्न अनिवानी प्रस्तुत गर्नुहोस्। → म आवश्यक छान्न प्रयास गरेर अनावश्यक खर्च नगर्ने अभ्यास गर्दै आएको छु। (ङ) दायाँको चित्रले व्यक्त गरेको सन्देशलाई एक वाक्यमा प्रस्तुत गर्नुहोस्। → चित्रले मितव्ययिता अपनाउन प्रेरणा दिएको छ। छोटो (सङ्क्षिप्त) उत्तरहरू (क) फजुल खर्च र देखासिकीबाट बच्न तपाईंले अपनाउनुभएका कुनै ६ ओटा अभ्यासला बुंदागत रूपमा प्रस्तुत गर्नुहोस्। → आवश्यक वस्तुमा मात्र खर्च गर्ने बचत गर्ने बानी बसाल्ने झूठो देखाउन नलाग्ने अनावश्यक विलासी सामान नगर्ने खर्चम...

हाम्रो विगत  १. नेपाल शब्दको उत्पत्ति अति छोटो उत्तर आउने प्रश्न (क) प्राचीनकालमा 'नेपाल मण्डल' भन्नाले कुन क्षेत्रलाई चिनाउँथ्यो ? उत्तर: काठमाडौँ उपत्यका। (ख) प्राचीनकालमा काठमाडौँ उपत्यकालाई के नामको जलाशयले ढाकेको थियो ? उत्तर: नागदाह। (ग) तिब्बती भाषामा 'नेपाल' शब्दको अर्थ खुलाउनुहोस्। उत्तर: उपत्यकाको देश। (घ) लिम्बू भाषामा 'नेपाल' शब्दको अर्थ उल्लेख गर्नुहोस्। उत्तर: पवित्र स्थान। --- छोटो उत्तर आउने प्रश्न (क) 'नेपाल मण्डल' अर्थात् काठमाडौँ उपत्यका कसरी मानव बसोबासका लागि योग्य बन्यो ? पौराणिक आधारलाई समेटी एक छोटो कथाको रचना गर्नुहोस्। उत्तर: पौराणिक कथाअनुसार, काठमाडौँ उपत्यका ‘नागदाह’ नामको ठूलो तालले ढाकिएको थियो। महर्षि मनञ्जुश्रीले चोभारको पहाड काटेर पानी बाहिर निकालेपछि उपत्यका खेतीयोग्य र बसोबास योग्य बन्यो। (ख) 'नेपाल' शब्दको उत्पत्तिका सम्बन्धमा कुनै तीन भाषागत आधार प्रस्तुत गर्नुहोस्। उत्तर: 1. संस्कृत — ‘निप’ (पानी) र ‘अल’ (अल्प) बाट पानीयुक्त स्थान। 2. तिब्बती — ‘ने’ (देश) र ‘पाल’ (पालना गर्ने) बाट बनेको। 3. नेवारी — ‘नेप’ कि...

पहिलो खण्ड: संविधान प्रश्न (अति छोटो उत्तर) (क) संविधानको परिभाषालाई एक वाक्यमा स्पष्ट पार्नुहोस्। 1. अति छोटो उत्तर: संविधान राष्ट्रको मूल कानुन हो जसले शासनको संरचना, अधिकार र कर्तव्य निर्धारण गर्छ। 2. संक्षिप्त उत्तर: संविधान राष्ट्रको शासन प्रणालीको आधारभूत दस्तावेज हो जसले राज्यका अंगहरू, अधिकार र कर्तव्य, र शक्तिको सीमांकन निर्धारण गर्छ। 3. लामो उत्तर: संविधान राष्ट्रको सर्वोच्च कानुनी दस्तावेज हो जसले शासनको स्वरूप, राज्यका मूल संरचना, शक्तिको बाँडफाँड, नागरिकका अधिकार र कर्तव्य, र मौलिक सिद्धान्तहरूलाई स्पष्ट गर्छ। यसले राज्य सञ्चालनमा कानुनी आधार प्रदान गर्छ र नागरिकको स्वतन्त्रता तथा समानताको रक्षा गर्छ। उदाहरणका रूपमा, नेपालको संविधान २०७२ संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र र समावेशिताको सिद्धान्तमा आधारित छ। --- (ख) लोकतान्त्रिक संविधानलाई किन असल विशेषतायुक्त मानिन्छ ? आफ्नो तार्किक बुझाइलाई एक वाक्यमा प्रस्तुत गर्नुहोस्। 1. अति छोटो उत्तर: लोकतान्त्रिक संविधान जनताको इच्छा र सहभागितामा आधारित हुने भएकाले असल मानिन्छ। 2. संक्षिप्त उत्तर: लोकतान्त्रिक संविधान जनप्रतिनिधिद...